Stari grad Srebrenik je tvrđava koja se nalazi iznad istoimenog grada, sjeverno od Tuzle, na prostoru nekadašnje župe Usora koja je tokom srednjeg vijeka bila poprište stalnih sukoba Bosne i Ugarske, a od 15. vijeka i Osmanskog carstva. Smještena je na usamljenoj kamenoj stijeni i jedini način ulaska u nju je drveni most koji preko provalije povezuje samu stijenu s ostatkom uzvisine, što je čini neosvojivom na juriš.
Tvrđava je sastavljena od tri povezana dijela s četiri kule i manjim dvorcem. Debljina zidova bedema, koji su glavni odbrambeni omotač grada i vanjskih dijelova kule, iznosi jedan i po metar, a na vrhu je glavna, odnosno najjača kula u tvrđavi.
Različiti zapisi
Odavde je 15. februara 1333. godine ban Stjepan II Kotromanić, stric Tvrtka I Kotromanića, prvog kralja srednjovjekovne Bosne, bosančicom pisao povelju Dubrovčanima kojom se, radi određenih ustupaka, odriče Stona i Pelješca. Iako prvi pisani dokumenti o drevnom Srebreniku datiraju od prije 683. godine, grad je sagrađen i prije toga, samo se ne zna pouzdan datum gradnje.
Ovo je svima bilo interesantno mjesto i mnogi su ga nastojali osvojiti. Godine 1464. Ugari prodiru u sjeveroistočnu Bosnu i formiraju Srebreničku banovinu. Što se tiče zauzimanja Srebrenika od Osmanlija, spominju se dvije verzije, a prema jednoj, Srebrenik je s Teočakom osvojen 1512. godine, dok se prema drugoj to desilo devet godina poslije.
Uz ovu tvrđavu vežu se brojna historijska i narodna predanja, pa je tako zanimljiva priča o osmanlijskom zauzimanju Srebrenika. I ovdje postoje različiti zapisi i kazivanja, te se u jednoj verziji spominje da su se uz vanjske zidine osmanski vojnici ljestvama popeli do kule, a u drugoj da je osmanska vojska bila brojnija i nadmoćnija, ali su branioci Srebrenika bili mudriji.
Oni su konje potkovali naopako i tokom noći su tiho napustili grad, tako da su tragovi kretanja ukazivali na dolazak, pa su protivnici mislili da im je stiglo pojačanje i dugo se nisu usuđivali napasti.
Državni pečat
Kada su Osmanlije zauzele Stari grad, u njemu su držali manju posadu, od 50-ak vojnika, jer je zbog ratnih zbivanja i pomicanja granica grad izgubio stratešku važnost. Tokom 18. vijeka grad Srebrenik je ponovno postao strateški značajan, kada je u dva navrata i obnavljan. Konačno je napušten iza 1835. godine.
Stari grad je podignut na stijeni koja se izdiže iznad okolnih naselja u visini od oko 50 do 70 metara. Visinska razlika između najniže i najviše tačke na kojoj se nalazi kula je oko 13 metara. Za tvrđavu u Srebreniku veže se i jedan važan historijski događaj, kada je na prostore srednjovjekovne Bosne krenuo ugarski kralj Lajoš.
On je ovdje doživio jedan težak poraz i ono što je vrlo specifično je to da je tom prilikom, ne zna se da li je bilo u bijegu ili nekim drugim okolnostima, izgubljen ugarski državni pečat.
